Samiec Alfa często bywa stawiany jako ideał męskości. To „prawdziwy” samiec, przywódca – pewny siebie, decyzyjny, sprawczy osobnik, który wie czego chce i dokąd zmierza.
Według ogólnego przeświadczenia, samiec alfa “wymiata” w każdej pozytywnie kojarzącej się dziedzinie.
To właśnie mężczyzna, który jest atrakcyjny dla kobiet, a nie jakaś “ciapa”.
Samiec Beta z kolei, stawiany jest jako zaprzeczenie Alfy, jako jego przeciwieństwo.
Najczęściej spotykane zestawienie cech samców alfy i bety:
| SAMIEC ALFA | SAMIEC BETA |
| wie czego chce | nie wie czego chce i do czego dąży |
| potrafi “prowadzić” kobietę | nie potrafi “prowadzić” kobiety |
| zdecydowany – wie czego chce, ma pomysł na siebie | niezdecydowany – u innych szuka potwierdzenia tego kim jest |
| decyzyjny | ma problem z podejmowaniem decyzji |
| odpowiedzialny – bierze przede wszystkim odpowiedzialność za siebie | obwinia wszystkich dookoła o niepowodzenia |
| nie przejmuje się krytyką, ani tym, że ktoś mógłby go zastąpić | bierze krytykę do siebie, czuje się niepewnie w towarzystwie silniejszych od siebie mężczyzn |
| jest pewny siebie i przejawia to w swoim działaniu, działa zdecydowanie, z jasną intencją | brakuje mu pewności siebie, działa w sposób niejednoznaczny i nieczytelny |
| samowystarczalny | potrzebujący |
| stawia swoje potrzeby nad potrzebami innych | stawia kobietę na piedestale |
| nie daje się nikomu wykorzystywać, jest przywódcą stada | daje się wykorzystywać kobietom |
| wychodzi naprzeciw trudnościom | wycofany |
Ideał kontra anty-ideał (czyżby?)
Samiec Alfa może liczyć na zainteresowanie wielu kobiet, dużą ilość seksu i nie da sobą manipulować, wręcz przeciwnie – to inni zatańczą tak, jak on im zagra.
Żeby nieco uczłowieczyć ten istny ideał – Alfę, czasem dopisuje się mu negatywne cechy, jak:
- chamstwo,
- egocentryzm,
- promiskuityzm (czyli niewierność kobietom i “skakanie z kwiatka na kwiatek”).
Żeby dowartościować Betę przypisuje się mu korzystne cechy, jak:
- wierność, stabilność,
- stawia się go jako postać korzystną dla utrzymania rodziny.
Czyży… białe kontra czarne?
Prawdę mówiąc śmieszą mnie takie opisy.
To czarno-biała wizja rzeczywistości, w której dobry egzemplarz ma swój przeciwstawny, zły odpowiednik.
Anioł kontra diabeł. Bóstwo kontra czort. Bohater kontra anty-bohater.
Etykiety i uproszczenia kontra rzeczywistość
Przywodzi mi to na myśl polityczne spory między partią rządzącą a opozycją, albo między tak zwaną Prawicą a Lewicą.
Dziś szeroko rozumiana Prawica potrafi propagować poglądy lewicowe, a lewica wie, że nierzadko inkorporuje do swoich programów wartości, które historycznie zawsze należało do konserwatywnej prawicy.
Ale odejdźmy od porównań politycznych.
Wzorzec samca alfa ma swoje odpowiedniki w świecie zwierząt.
W stadzie jest wiele ról i nie można powiedzieć, że tylko Alfa ma lepiej i realizuje najlepiej swoje interesy (w ramach tego stada).
Prawda jest bardziej złożona:
- w stadzie jest o wiele więcej ról niż tylko alfa i beta,
. - ludzie mają (w przeciwieństwie do zwierząt) zdolność do autorefleksji i dochodzenie do czasem bardzo wyrafinowanych wniosków na podstawie tego, co obserwują i czego doświadczają,
. - każda z cech, czy postaw przypisywanych obu typom samców (alfa/beta) może mieć zarówno swoje pozytywne, jak i negatywne następstwa w zależności od tego jak jest interpretowana i właśnie dlatego, że może być przez człowieka interpretowana,
np. nadmierna decyzyjność może przerodzić się w manię kontroli lub bezrefleksyjność, a odpowiedzialność w pewnych warunkach może przeistoczyć się w silny samokrytycyzm, gdy coś się nie udaje,
. - współczesne role kobiet i mężczyzn w społeczeństwach uległy istotnemu przewartościowaniu i nie są już tak mocno powiązane z imperatywami biologicznymi-fizjologicznymi, jak w czasach prehistorycznych, lub nawet antycznych czy w średniowieczu,
. - społeczności, rozpatrywane jako wielkie masy – tj. cywilizacje, np. Cywilizacja Zachodu, czy Cywilizacja Wschodu, lub też Cywilizacja Orientu itd. mają także swoje wzorce kulturowe, swoich meta-bohaterów – ideały, które są uosobieniem najbardziej pożądanych cech ludzkich, które mają w danej cywilizacji zapewniać sukces, uzyskanie optymalnego wyniku
. - ważnych nośnikiem postaw były do tej pory religie, nawet ateizm jako ruch społeczny będący alternatywą dla religijności w podobny sposób określa postawy lub zachowania, które są bardziej pożądane i korzystne dla społeczeństwa i jednostki od innych.
Z powyższego względu spokojnie można odrzucić wzorzec Alfy jako najwyższego ideału i wszelkie wpisy, które starają się w taki, przejaskrawiony sposób przedstawiać ideał męskości można traktować podejrzliwie.
Co wcale nie oznacza, że nie warto sobie zadawać pytania jaki zestaw cech mężczyzny jest optymalny i do jakiego ideału warto dążyć.
Podsumowanie
Jednak moim zdaniem na pewno odpowiedzią na to pytanie nie jest uproszczony wzorzec – Alfa-ideał.
Sukces w życiu jest przede wszystkim różnie definiowany przez różnych ludzi – dla jednych to bogactwo, dla innych zdrowie lub poczucie szczęścia, albo przynależność do grupy społecznej i odpowiedni status w niej.
Jeśli nawet pozostaniemy przy dość mglistej definicji sukcesu, jako optimum osiągnięć w możliwie szerokim spektrum obszarów życia: rodzinie, znajomościach, finansach, zdrowiu, duchowości itd. itp. to osiągnięcie sukcesu będzie tak samo wypadkową wielu czynników – dobrych wartości, wartościowych relacji, silnego fundamentu duchowo-psychicznego, dobrych genów, odporności zdrowotnej itd.
Dlatego ideały warto omawiać na wielu poziomach, biorąc pod uwagę wielowątkowość tego naszego ludzkiego kieratu.
Nie ma jednego prostego wzorca, są lepsze lub gorsze drogi.
Ten alfabet grecki ma wiele liter.
Nie ma prostych odpowiedzi.
