Wielu młodych profesjonalistów wchodzi w dorosłość z przekonaniem, że świat nagradza dobre intencje, otwarte serce i ciężką pracę. I choć te rzeczy mają wartość, same w sobie nie wystarczą. Jeśli nie nauczysz się patrzeć na świat oczami realistycznie nastawionego dorosłego faceta, prędzej czy później obudzisz się rozczarowany, zepchnięty na boczny tor – albo wykorzystany przez kogoś, kto takich złudzeń nie ma.
To, co często nazywa się „dobrym sercem”, bywa po prostu naiwnością. A naiwny facet to łatwy cel.
Naiwność to nie prostota – to zniekształcenie rzeczywistości i romantyzm
Naiwność nie polega tylko na braku wiedzy. To przede wszystkim tendencja do idealizacji, uproszczeń i ignorowania tego, co w ludziach i świecie trudne, nieprzyjemne lub niewygodne. Naiwny człowiek chce, żeby wszystko było proste i pozytywne.
Tylko że świat taki nie jest!
Naiwność to też przesadny romantyzm – wiara w rzeczy, które istnieją tylko w wyobraźni. Doskonałym przykładem jest Don Kichot – bohater, który wierzył, że świat pełen jest rycerzy, dam i szlachetnych misji. Walczył z wiatrakami, myśląc, że to potwory.
Taki właśnie bywa współczesny młody mężczyzna, który pochłania poradniki samorozwoju i myśli, że wystarczy „chcieć”, żeby osiągnąć wszystko.
Problem w tym, że większość tych poradników nie obiecuje, że w rzeczywistości musisz być gotowy na „krew, trud, łzy i pot” (za słowami Winstona Churchill’a).
Obiecują za to nadludzkie możliwości i szybkie efekty, jakby wszystko było możliwe bez ceny. „Można mieć ciastko i zjeść ciastko” – głosi przekaz, który ignoruje koszt w postaci wyrzeczeń, energii, czasu, a czasem samotności czy porażek.
Gdzie najczęściej objawia się naiwność
W utopijnych wizjach świata:
Poradniki samorozwoju często przedstawiają życie jako pasmo sukcesów dostępnych dla każdego. Nie wspominają o „krwi, pocie i łzach”. Zamiast tego obiecują nadludzkie możliwości i karmią wizją: „można mieć ciasto i zjeść ciastko”. Jakby nic nie miało swojej drugiej strony – kosztu, wyrzeczeń, energii i czasu, który trzeba poświęcić.
W przesadnej otwartości:
Bezgraniczna tolerancja, brak krytycyzmu wobec manipulacji i fałszu, relatywizm – to wszystko prowadzi do łatwowierności. Kto nie filtruje rzeczywistości, staje się ofiarą każdego, kto mówi to, co chcemy usłyszeć.
W wierze w nieograniczoną dobroć ludzi:
Zakładanie, że każdy człowiek z natury jest dobry i prędzej czy później zmieni się na lepsze, prowadzi do bycia wykorzystywanym. Prawda jest bardziej złożona: każdy z nas ma w sobie zarówno jasną, jak i ciemną stronę.
Możemy być empatyczni, troskliwi i uczciwi — ale w odpowiednich (lub raczej niewłaściwych) warunkach, każdy człowiek może stać się cyniczny, nieprawdomówny, złośliwy, agresywny, a nawet brutalny. Wszystko zależy od stawki, presji i kontekstu sytuacji.
Nie chodzi o to, żeby widzieć świat w czarnych barwach, ale żeby nie zapominać, że ludzie mają różne twarze. Dojrzałość to umiejętność stawiania granic – nie tylko sobie, ale i innym. To gotowość, by patrzeć na ludzi takimi, jakimi są, a nie takimi, jakimi chcielibyśmy ich widzieć.
W naiwnych hasłach motywacyjnych:
„Wystarczy wierzyć”, „chcieć to móc” – to piękne slogany, ale bez strategii i codziennego wysiłku nie znaczą nic. Prowadzą jedynie do rozczarowań.
W błędnej interpretacji danych:
Wyciąganie ogólnych wniosków z pojedynczych przypadków, wiara w cudowne przemiany, bo „ktoś tak zrobił” – to wszystko przykłady naiwności, która nie bierze pod uwagę całego obrazu.
W uproszczonych rozwiązaniach:
Zbyt często słyszymy o jednej magicznej cesze – jakby sama dobroć, pracowitość, czy wdzięczność miały wystarczyć. Tymczasem życie wymaga elastyczności, zdolności do adaptacji i podejmowania trudnych decyzji. Jedna wartość bez kontekstu prowadzi do wypaczeń.
Skąd bierze się naiwność?
- Z potrzeby komfortu i unikania trudnych prawd.
- Z chęci zachowania dobrego samopoczucia i pozytywnego obrazu siebie.
- Z marketingu autorów poradników, którzy sprzedają wizje zamiast prawdy.
- Z braku krytycznego myślenia i konfrontacji z faktami.
- Z tęsknoty za prostym światem, który już nie istnieje.
- Z potrzeby poczucia kontroli – nawet jeśli ta kontrola opiera się na iluzji.
Naiwność ma swoją cenę
Naiwność prowadzi do:
- marnowania czasu i pieniędzy na nieskuteczne metody,
- złych decyzji zawodowych i relacyjnych,
- łatwego padania ofiarą manipulacji,
- wypalenia i cynizmu, gdy okazuje się, że świat nie działa według naszych wyobrażeń,
- utraty wiary w siebie i swoją skuteczność,
- budowania tożsamości na iluzji, a nie realnych kompetencjach.
Mit motywacji – czyli paliwo, które szybko się kończy
Szczególnie niebezpieczna forma naiwności to ślepa wiara w „motywację”. Coachowie uwielbiają ją sprzedawać, bo wiedzą, że się opłaca. Motywacja spada. A jak spada motywacja, spadają też efekty. I tak koło się zamyka.
Zamiast szukać motywacji, zacznij działać. Nawet jeśli to będą małe kroki – najważniejsze, żeby były:
- proste,
- mierzalne,
- wyciągnięte z głowy i osadzone w rzeczywistości.
Nie pytaj siebie, czy Ci się chce. Zrób coś, co przybliża Cię do celu – cokolwiek, ale dzisiaj. Bo prawdziwy rozwój zaczyna się tam, gdzie kończy się urojony świat.
Przestań czekać – zacznij tworzyć
Nie musisz być ofiarą okoliczności. Nie musisz czekać na idealne warunki, właściwy moment, czy kolejną inspirującą książkę. Stwórz swoje własne okoliczności.
To, co masz teraz, to wystarczająco dobry punkt startu. Możesz działać – nawet jeśli jeszcze nie czujesz się gotowy. Właśnie tak buduje się prawdziwą siłę – nie z emocji, ale z decyzji.
Nie zrażaj się kosztami, które się pojawią. Wyrzeczenia, zmęczenie, niepewność – to część drogi, a nie jej błąd. Lepiej zapłacić cenę za działanie w prawdzie niż żyć w iluzji i płacić za to latami rozczarowań.
Na końcu tej drogi czeka coś więcej niż sukces – czeka uczciwość wobec siebie, a ta przekłada się na lepsze decyzje, większą kontrolę nad własnym życiem i odwagę, by mierzyć siły na zamiary.
Jak powiedział Marek Aureliusz: „To, co przeszkadza w działaniu, wspiera działanie. To, co stoi na drodze, staje się drogą.” Przeszkody nie są końcem drogi – są jej istotną częścią. Jeśli dziś masz pod górę, może to znaczy, że wreszcie idziesz we właściwą stronę. Życie nie obiecuje łatwości, ale oferuje sens tym, którzy idą mimo wszystko.
Nie potrzebujesz więcej inspiracji. Potrzebujesz działania.
Anty-naiwność w praktyce
👉 Prosty krok do przodu: Przejrzyj ostatnie trzy decyzje, które podjąłeś. Czy kierowałeś się faktami, czy marzeniami? Co dziś zrobiłbyś inaczej?
Chcesz więcej treści o tym, jak być silnym, obecnym i autentycznym mężczyzną? Zapisz się do newslettera Prosty Facet i zbuduj siebie na fundamencie, który nie pęka.
